دسته بندی فولاد های آلیاژی
فولاد آلیاژی یک نوع فولاد است که با اضافه‌کردن عناصر آلیاژی مانند کروم، نیکل، منگنز، مولیبدن و وانادیوم به آهن تولید می شود. این عناصر آلیاژی به فولاد خواص خاصی می‌دهند مانند مقاومت در برابر خوردگی، سختی، دوام و دمای بالا. متال پارس انواع فولادهای آلیاژی را بصورت ورق ، میلگرد، تسمه و لوله عرضه می نماید.
دسته بندی فولاد آلیاژی بر مبنای ترکیب شیمیایی
فولاد آلیاژی کروم مولیبدن (Chrome Molybdenum Steel): این نوع فولاد برای استفاده در قطعات ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی مناسب است. از جمله این فولاد ها می توان به فولاد MO40 اشاره نمود.
فولاد آلیاژی نیکل دار (Nickel Alloy Steel): این نوع فولاد برای مقاومت در برابر دماهای بالا و شرایط خوردگی مناسب است.
فولاد آلیاژی وانادیوم دار (Vanadium Alloy Steel): این نوع فولاد برای استفاده در ابزارهای برشی و قطعات پرسی مناسب است.
هر نوع فولاد آلیاژی برای کاربردهای خاصی مناسب است و بسته به نیاز و شرایط مورد استفاده می‌توانید نوع مناسبی را انتخاب کنید.
فولاد آلیاژی تنگستن (Tungsten Alloy Steel): این نوع فولاد دارای خاصیت سختی بسیار بالا است و برای تولید ابزارهای برشی و قطعات پرسی استفاده می‌شود.
فولاد آلیاژی منگنز (Manganese Alloy Steel): این نوع فولاد دارای مقاومت بالا در برابر خوردگی و سایش است و برای استفاده در قطعات ساختمانی و خودروها مناسب است. ورق هاردوکس جز این دسته از فولاد ها می شوند.
فولاد آلیاژی تیتانیوم (Titanium Alloy Steel): این نوع فولاد دارای وزن سبک و مقاومت بالا در برابر حرارت و خوردگی است و برای استفاده در صنایع هوافضا و خودروسازی مناسب است.
هر یک از این انواع فولاد آلیاژی دارای ویژگی‌ها و کاربردهای خاصی هستند و برای انتخاب مناسب‌ترین نوع باید نیازهای خاص و شرایط کاربرد موردنظر را در نظر گرفت.
دسته بندی کلی فولاد ها
فولادها می‌توانند بر اساس ترکیبات شیمیایی، روش تولید، خواص مکانیکی و کاربردهای خاص دسته‌بندی شوند. برخی از دسته‌بندی‌های رایج فولادها عبارتند از:
بر اساس ترکیب شیمیایی:
فولاد کربنی: فولاد‌هایی که تنها از آهن و کربن تشکیل شده‌اند.
فولادهای آلیاژی: فولاد‌هایی که به آنها عناصر آلیاژی اضافه شده‌اند مانند کروم، نیکل، منگنز و غیره.
بر اساس روش تولید:
فولاد آلیاژی: فولاد‌هایی که با اضافه‌کردن عناصر آلیاژی به فولاد کربنی بهبود یافته‌اند.
فولاد ضدزنگ: فولاد‌هایی که با اضافه‌کردن عناصری مانند کروم و نیکل به فولاد کربنی، مقاومت در برابر خوردگی را افزایش می‌دهند.
بر اساس خواص مکانیکی:
فولادهای سخت: فولاد‌هایی که دارای سختی بالا هستند و برای استفاده در ابزارهای برشی و قطعات پرسی مناسب هستند.
فولادهای پلاستیک: فولاد‌هایی که قابلیت انعطاف و تغییر شکل بالایی دارند و در صنایع خودروسازی و ساختمانی استفاده می‌شوند.
بر اساس کاربردها:
فولادهای ساختمانی: فولاد‌هایی که برای استفاده در ساختمان‌ها و سازه‌های عمرانی استفاده می‌شوند.
فولادهای دریایی: فولاد‌هایی که برای استفاده در صنایع دریایی و ساخت کشتی‌ها و سازه‌های دریایی مناسب هستند.
این دسته‌بندی‌ها تنها چند نمونه از روش‌های دسته‌بندی فولادها هستند و برای انتخاب مناسب‌ترین نوع فولاد، باید نیازها و شرایط کاربرد موردنظر را در نظر گرفت.
دسته‌بندی فولاد های آلیاژی بر اساس درصد کربن
-
فولادهای کم‌کربن (Low Carbon Steel):
- کربن کمتر از ۰٫۳٪
- نرم و چکش‌خوار، مناسب برای عملیات جوشکاری (مثال: فولاد ساختمانی)
-
فولادهای متوسط‌کربن (Medium Carbon Steel):
- کربن بین ۰٫۳٪ تا ۰٫۶٪
- تعادل خوب بین استحکام و انعطاف‌پذیری (مثال: میلگرد، چرخ‌دنده‌ها)
-
فولادهای پرکربن (High Carbon Steel):
- کربن بالای ۰٫۶٪
- سخت و مقاوم در برابر سایش، اما شکننده (مثال: ابزارهای برش، فنرها)
دسته‌بندی بر اساس میزان عناصر آلیاژی اصلی
الف) فولادهای کم‌آلیاژ (Low Alloy Steels)
- حاوی کمتر از ۵٪ عناصر آلیاژی
- مقاومت بالاتر در برابر خوردگی و استحکام بیشتر نسبت به فولاد کربنی ساده
- کاربردها: قطعات خودرو، لوله‌های تحت فشار، سازه‌های فلزی
ب) فولادهای پرآلیاژ (High Alloy Steels)
- درصد بالای عناصر آلیاژی (معمولاً بیش از ۵٪)
- خواص ویژه مانند مقاومت به خوردگی یا دمای بالا
- مثال: فولادهای ضدزنگ (Stainless Steel) و فولادهای ابزار (Tool Steel)
فولاد های ابزار
فولادهای ابزار یا فولادهای برشی، انواع خاصی از فولادها هستند که بخاطر خواص خاصی مانند سختی، مقاومت در برابر خوردگی، مقاومت در برابر حرارت و قابلیت نگهداری تیزی برای تولید ابزارهای برشی و قطعات دقیق استفاده می‌شوند. برخی از انواع فولادهای ابزار شناخته شده عبارتند از:
فولاد سرعت بالا (High-Speed Steel):
این نوع فولاد دارای خاصیت سختی بالا و مقاومت در برابر حرارت و سایش است و برای تولید ابزارهای برشی مانند مته‌ها و فرزها استفاده می‌شود.
فولاد آلیاژی برای ابزار (Tool Steel Alloy):
این نوع فولاد دارای خواص مکانیکی خاصی مانند سختی، مقاومت در برابر خوردگی و دوام بالا است و برای تولید ابزارهای دقیق و قطعات پرسی استفاده می‌شود. و شامل فولاد ابزار گرمکار (فولاد گرمکار 2344) و فولاد ابزار سردکار(فولاد SPK) می شوند
فولاد آلیاژی برای قالب (Mold Steel Alloy):
این نوع فولاد دارای خواص مکانیکی مناسبی برای تولید قوالب و قطعات پلاستیکی و فلزی استفاده می‌شود.
فولاد آلیاژی مقاوم به حرارت (Heat-Resistant Steel Alloy):
این نوع فولاد دارای قابلیت مقاومت در برابر حرارت بالا و خوردگی است و برای تولید قطعاتی که در شرایط حرارتی بالا قرار دارند استفاده می‌شود.
این فولادها به واسطه خواص و کاربردهای خاصی که دارند، در صنایع مختلف مانند خودروسازی، هوافضا، صنایع فلزی و ساختمانی استفاده می‌شوند.
مطالب مرتبط
قیمت فولاد آلیاژی
قیمت فولاد تابع قیمت جهانی فلزات، شرایط بازار (نرخ ارز) و موجودی آن می باشد. جهت آگاهی از قیمت روز فولاد آلیاژی با شماره مندرج در بالای همین صفحه تماس حاصل فرمایید. کارشناسان ما در اسرع وقت پاسخگو خواهند بود.
خرید فولاد آلیاژی
مشتریان عزیزی که قصد خرید ورق، تسمه و یا میلگرد آلیاژی را دارند با ما تماس گرفته و درخواست خود را ثبت نمایند. کارشناسان ما در اسرع وقت نسبت به اعلام موجودی، قیمت و در نهایت صدور پیش فاکتور اقدام می نمایند.
فروش فولاد آلیاژی
متال پارس انواع مقاطع فولادی را بصورت ورق، میلگرد و تسمه عرضه می نماید. جهت خرید فولاد آلیاژی با شماره مندرج در بالای همین صفحه تماس بگیرید.
جهت کسب اطلاعات تکمیلی و سوالات تخصصی و انجام مشاوره با کارشناسان متال پارس تماس بگیرید.
نامگذاری فولادهای آلیاژی: راهنمای جامع بر اساس استانداردهای جهانی
آیا می‌دانید کدهای مرموز روی فولادها چه معنایی دارند؟ در این راهنمای کامل، سیستم نامگذاری فولادهای آلیاژی را با زبانی ساده توضیح می‌دهیم تا مثل یک متخصص مواد، فولاد مناسب را انتخاب کنید!
1. استاندارد AISI/SAE: سیستم عددی معروف آمریکایی
- ساختار کد: 4 رقم (گاهی با پیشوند حروف)
- مثال:
- 10xx: فولادهای کربنی ساده (1045: فولاد با 0.45% کربن)
- 41xx: فولادهای کروم-مولیبدن (4140: فولاد پرکاربرد صنعتی)
2. استاندارد DIN آلمان: سیستم عددی دقیق
- ساختار: 1.xxxx (5 رقم با نقطه)
- مثال:
- 1.2344: فولاد ابزار گرمکار (معادل H13)
- 1.4301: فولاد ضدزنگ آستنیتی (304)
3. استاندارد EN اروپا: ترکیبی از حروف و اعداد
- ساختار: حرف + عدد (مثال: X5CrNi18-10)
- بخش‌بندی:
- X: فولاد آلیاژی
- 5: درصد کربن ضربدر 100
- CrNi18-10: 18% کروم، 10% نیکل
4. استاندارد JIS ژاپن: کدهای اختصاری
- ساختار: حروف + اعداد
- مثال:
- SUS304: فولاد ضدزنگ 304
- SCr420: فولاد کروم دار
جدول مقایسه استانداردها (برای افزایش Engagement)
| ویژگی | AISI/SAE | DIN | EN | JIS |
|---|---|---|---|---|
| قالب کد | 4 رقم | 1.xxxx | حروف+اعداد | حروف+اعداد |
| مثال | 4140 | 1.7225 | 42CrMo4 | SCM440 |
| منطقه | آمریکا | اروپا | اروپا | آسیا |
5 نکته طلایی برای انتخاب فولاد (لیست شماره‌دار)
- محیط کاری (دما، خوردگی)
- استحکام مورد نیاز
- هزینه و در دسترس بودن
- قابلیت جوشکاری
- نیاز به عملیات حرارتی
حالا که با سیستم نامگذاری فولادها آشنا شدید، می‌توانید مانند مهندسان حرفه‌ای مواد، بهترین انتخاب را داشته باشید. اگر سوالی دارید یا نیاز به مشاوره دارید، در بخش نظرات بپرسید!
جدول مقایسه استانداردهای فولادهای آلیاژی (AISI، DIN، EN، JIS، GOST)
این جدول به شما کمک می‌کند تا کدهای معادل فولادهای آلیاژی را در سیستم‌های مختلف جهانی شناسایی کنید و بهترین انتخاب را داشته باشید.
📊 جدول مقایسه استانداردهای فولادهای آلیاژی
| نوع فولاد | AISI/SAE (آمریکا) | DIN (آلمان) | EN (اروپا) | JIS (ژاپن) | GOST (روسیه) | کاربردهای اصلی |
|---|---|---|---|---|---|---|
| فولاد کربنی ساده | 1045 | 1.1191 | C45 | S45C | 45 | شفت‌ها، چرخ‌دنده‌ها |
| فولاد کم‌آلیاژ (Cr-Mo) | 4140 | 1.7225 | 42CrMo4 | SCM440 | 40Х2МА | قطعات خودرو، اکسل |
| فولاد ابزار سردکار | D2 | 1.2379 | X153CrMoV12 | SKD11 | Х12МФ | قالب‌های برش |
| فولاد ابزار گرمکار | H13 | 1.2344 | X40CrMoV5-1 | SKD61 | 4Х5МФС | قالب‌های دایکاست |
| فولاد تندبر (HSS) | M2 | 1.3343 | HS6-5-2 | SKH51 | Р6М5 | مته، فرز |
| فولاد ضدزنگ آستنیتی | 304 | 1.4301 | X5CrNi18-10 | SUS304 | 08Х18Н10 | صنایع غذایی |
| فولاد ضدزنگ مارتنزیتی | 420 | 1.4021 | X20Cr13 | SUS420J1 | 20Х13 | چاقو، ابزار جراحی |
| فولاد مقاوم به حرارت | 310 | 1.4845 | X15CrNiSi25-21 | SUS310S | 20Х23Н18 | کوره‌های صنعتی |
🔍 نکات کلیدی برای استفاده از جدول:
- تبدیل استانداردها:
- اگر AISI 4140 دارید و می‌خواهید معادل DIN آن را پیدا کنید → 1.7225
- اگر JIS SKD11 دارید و می‌خواهید معادل EN آن را پیدا کنید → X153CrMoV12
- تفاوت‌های جزئی:
- استانداردهای مختلف ممکن است ترکیب شیمیایی یکسان اما نامگذاری متفاوت داشته باشند.
- مثال: AISI 304 ≈ DIN 1.4301 ≈ JIS SUS304 (همه یک فولاد هستند).
- کاربرد محور انتخاب کنید:
- برای قالب‌های پرس سرد → AISI D2 / DIN 1.2379
- برای محیط‌های خورنده → AISI 316 / DIN 1.4401
❓ سوالات متداول (FAQ)
7 سوال متداول درباره فولادهای آلیاژی با پاسخ های تخصصی
1️⃣ فولاد آلیاژی چیست و چرا از آن استفاده می‌کنیم؟
پاسخ:
فولادهای آلیاژی با افزودن عناصری مانند کروم، نیکل، مولیبدن، وانادیوم به فولاد پایه (آهن + کربن) تولید می‌شوند. این کار باعث بهبود خواص زیر می‌شود:
- ✅ افزایش استحکام و سختی
- ✅ مقاومت به خوردگی و سایش
- ✅ عملکرد بهتر در دماهای بالا یا پایین
مثال: فولاد 4140 (کروم-مولیبدن دار) برای شفت‌های پراستفاده در خودروها کاربرد دارد.
2️⃣ تفاوت فولادهای کم‌آلیاژ و پرآلیاژ چیست؟
پاسخ:
| نوع فولاد | درصد عناصر آلیاژی | مثال | کاربرد |
|---|---|---|---|
| کم‌آلیاژ | کمتر از ۵٪ | AISI 4130 | قطعات خودرو |
| پرآلیاژ | بیش از ۵٪ | AISI 316 (فولاد ضدزنگ) | صنایع غذایی و شیمیایی |
3️⃣ کدام فولاد آلیاژی برای قالب‌سازی مناسب است؟
پاسخ:
- قالب‌های سردکار: فولاد D2 (AISI) یا 1.2379 (DIN) با مقاومت سایشی بالا.
- قالب‌های گرمکار: فولاد H13 (AISI) یا 1.2344 (DIN) برای تحمل دمای تا ۶۰۰°C.
4️⃣ چرا به فولادهای تندبر (HSS) مولیبدن یا تنگستن اضافه می‌کنند؟
پاسخ:
این عناصر:
- 🔥 سختی فولاد را در دمای بالا حفظ می‌کنند (حتی تا ۵۰۰-۶۰۰°C).
- ✂️ عمر ابزارهای برش مانند مته و فرز را افزایش می‌دهند.
مثال: فولاد M2 حاوی ۶% تنگستن و ۵% مولیبدن است.
5️⃣ فولادهای ضدزنگ چگونه در برابر خوردگی مقاوم می‌شوند؟
پاسخ:
با افزودن حداقل ۱۰.۵% کروم که:
- 🛡️ لایه اکسید محافظ (Passive Layer) روی سطح تشکیل می‌دهد.
- انواع اصلی:
- سری 300 (آستنیتی): مقاومت عالی (مثال: 304 برای صنایع غذایی).
- سری 400 (فریتی/مارتنزیتی): مقرون‌به‌صرفه‌تر (مثال: 430 برای لوازم خانگی).
6️⃣ عملیات حرارتی روی فولادهای آلیاژی چه تاثیری دارد؟
پاسخ:
- سخت‌کاری (Quenching): افزایش سختی با سرد کردن سریع (در روغن یا آب).
- تمپرینگ (Tempering): کاهش شکنندگی و افزایش چقرمگی.
مثال: فولاد 4340 پس از عملیات حرارتی، استحکام تسلیم ۱,۳۰۰ مگاپاسکال پیدا می‌کند.
7️⃣ چگونه استانداردهای مختلف فولاد را به هم تبدیل کنیم؟
پاسخ:
از جدول معادل‌سازی استفاده کنید:
| AISI | DIN | EN | JIS |
|---|---|---|---|
| 304 | 1.4301 | X5CrNi18-10 | SUS304 |
| 4140 | 1.7225 | 42CrMo4 | SCM440 |
منبع قابل اعتماد: وبسایت انجمن فولاد اروپا (Eurofer).
🎯 نکته کلیدی برای انتخاب فولاد آلیاژی
پرسیدن 3 سوال از خودتان:
- چه محیطی (دما/خوردگی)؟
- چه استحکامی نیاز است؟
- بودجه چقدر است؟
اگر نیاز به مشاوره بیشتر دارید، کامنت بگذارید! 🛠️
Q1: آیا AISI 1045 با DIN 1.1191 دقیقاً یکسان است؟
- بله، هر دو اشاره به فولاد کربنی با 0.45% کربن دارند، اما ممکن است ناخالصی‌های جزئی متفاوت باشند.
Q2: معادل روسی فولاد M2 چیست؟
- در استاندارد GOST: Р6М5 (برای ابزارهای برش سریع استفاده می‌شود).
Q3: تفاوت EN 42CrMo4 با AISI 4140 چیست؟
- هیچ تفاوت عمده‌ای ندارند، فقط سیستم نامگذاری متفاوت است.
🎯 نتیجه‌گیری: چرا این جدول کاربردی است؟
✅ صرفه‌جویی در زمان (تبدیل سریع استانداردها)
✅ کاهش خطا در انتخاب مواد
✅ بهینه‌سازی هزینه (شناخت معادل‌های ارزان‌تر)
اگر نیاز به مشاوره فنی دارید یا فولاد خاصی مدنظرتان است، در بخش نظرات بپرسید!